Nakon lansiranja sa Zemlje 26. novembra 2011. godine, NASA-in rover Curiosity je 6. augusta 2012. godine konačno sletio na Mars. Primarna misija rovera je bila da analizira hemijski sastav crvene planete i odgovori na pitanje: Da li je Mars nekada imao uslove da podrži mikrobni život?
Naučnici su očekivali da će ispod površine negostoljubljive planete pronaći tragove željeznog oksida i još mnogo toga.
Ali, pronašli su nešto sasvim neočekivano – mogući dokaz nuklearnog rata koji se, izgleda, dogodio prije 300 miliona godina.
Ksenon 129
Rover Curiosity je na Marsu detektovao veliku količinu ksenona 129 (129Xe), radioaktivnog izotopa koji nastaje jedino pri veoma nasilnim nuklearnim reakcijama.
Odakle na Marsu tako velike količine ksenona 129?
Naučnici širom svijeta su pokušali odgovoriti na ovo pšitanje, a jedan od njih je i dr. John Brandenburg,
bivši NASA-in fizičar.
Brandenburg je bio zadivljen ovim otkrićem iz jednog jednostavnog razloga – ksenon 129 je nusprodukt koji nastaje nakon eksplozije nuklearnog oružja.
“Pokazao sam to nekolicini stručnjaka za nuklearna oružja i oni su potvrdili da je ovo potpis nuklearnog oružja. Ne postoji drugi proces koji može stvoriti takav ksenonski spektar”.
Amerika je bila država koja je prvi put testirala atomsku bombu u pustinji u Novom Meksiku 16. jula 1945. godine.
Ta nuklearna eksplozija, kao i sve buduće, ostavila je neizostavne tragove ksenona 129.
Ali, količina ksenona 129 na Marsu je 2,5 puta veća od one na Zemlji. Prisustvo određenih elemenata na Marsu ukazuje na nuklearnu eksploziju (ili možda više njih) koja se dogodila na crvenoj planeti tokom nekog trenutka u njenoj istoriji.
Nuklearna žarišta na Marsu
Zanimljivo je da postoje dva nuklearna žarišta na sjevernoj hemisferi Marsa. Na tim područjima, količina radijacije je viša nego bilo gdje drugo na planeti.
Zbog nepostojanja bilo kakvih kratera, izgleda da su se te nuklearne eksplozije dogodile u vazduhu iznad površine planete.
Ako se vratimo u istoriju, u vrijeme kada sa SAD bacile atomske bombe na Hirošimu i Nagasaki, to je vrlo slična stvar.
Nije bilo kratera, samo ogromna eksplozija energije u vazduhu koja je napravila totalno uništenje svega što joj se našlo na putu.
Prema Brandeburgu, izotopski dokazi sugerišu da su se ove nuklearne eksplozije na Marsu dogodile prije 300 miliona godina.
To se poklapa sa vjerovanjem mnogih naučnika da je prije mnogo miliona godina Mars imao atmosferu i vodu, drugim riječima uslove gdje bi život mogao da napreduje.
Ipak, ideja da su se neke napredne marsovske civilizacije međusobno uništile u nuklearnom ratu izgleda nevjerovatno, bar iz ugla konvencionalnog razmišljanja.
Zato su neki naučnici pokušali pružiti neka druga, “prirodnija” objašnjenja koja bi objasnila tako veliku količinu radijacije na crvenoj planeti.
Prirodni nuklearni reaktor
Na afričkom kontinentu u zemlji Gabon, otkriveno je nalazište uranijuma staro 1,7 milijardi godina sa jasnim tragovima trajne nuklearne reakcije koja je trajala 500.000 godina, slično onome što se dešava u fisijskim reaktorima.
Pod veoma jedinstvenim uslovima, voda koja teče kroz ležište uranijuma može izazvati fisiju, isti proces koji se dešava unutar atomske bombe – tako bar tvrdi struka.
Je li se onda ovo isto moglo dogoditi na Marsu?
Dr. John Brandenburg nije baš uvjeren u ovu hipotezu. On kaže da ksenon pronađen na Marsu nije moguće proizvesti bilo kojim prirodnim nuklearnim procesom.
Takav prirodni nuklearni reaktor na Marsu, ako bi bio nestabilan, ne samo da bi proizveo pogrešan spektar ksenona, nego bi stvorio dva masivna kratera kojih u ovom slučaju nema.
Kako god, čini se da naučnici nemaju konkretan odgovor zašto su tako velike količine ksenona 129 pronađene na crvenoj planeti.
Možda je onako kako Brandeburg tvrdi, da je inteligentni život na Marsu uništen u nuklearnom ratu svjetova prije 300 miliona godina, a možda je istina nešto sasvim drugo.
Ali, ono što sigurno znamo je da će proći dugo vremena prije nego dobijemo konačni odgovor na ovu misteriju.
Foto naslovnice: D3dRam (CC BY-ND 3.0)
